Aτομική έκθεση του Ζήση Μπλιάτκα με τίτλο ‘Μετεωρολογία του Κόσμου’

Ο Ζήσης Μπλιάτκας γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1992 και αποφοίτησε από το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της σχολής Καλών Τεχνών Φλώρινας το 2016. Αποφοίτησε από το Μεταπτυχιακό Εικαστικών Τεχνών της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών το 2022.

Ο κόσμος στον οποίο εργάζεται ο Ζήσης Μπλιάτκας είναι αγροτικός. Η ύπαιθρος είναι ο χώρος που συναντά τα θέματά του και έτσι η ζωγραφική του τοποθετείται σε έναν ευρύ χώρο, έναν απέραντο κάμπο. Οι εικόνες του είναι τα τοπία που έχει γύρω του, η εξοχή και η παραγωγική γη. Εκεί, ο καλλιτέχνης εντοπίζει ευτελείς κατασκευές (κυματοθραύστες, χαρταετούς, ηλιακούς θερμοσίφωνες). Η ατελής μορφή τους και η εν δυνάμει ικανότητα τους να λειτουργούν, τα μετατρέπει σε αφηγηματικά οχήματα, σχεδίες με τις οποίες μπορεί κανείς να επισκεφτεί τον εξωτερικό κόσμο.

Καθώς η στατικότητα της ζωγραφικής επιφάνειας διατηρεί τα πράγματα σε αιώρηση, αποτελεί το κατάλληλο μέσο για να εξιστορηθούν προσωπικοί μύθοι που κατ’ επέκταση επιστρέφουν στο συλλογικό φαντασιακό ρεύμα.

Παράλληλα, επιχειρείται η επαναπροσέγγιση παρωχημένων λογισμικών για ζωγραφική στον υπολογιστή και ορισμένων video games από τα οποία ο Μπλιάτκας τροφοδοτεί την εικονογραφία του.

Το φώς από τα γυαλιστερά αντικείμενα και την ηλεκτρική λάμψη της οθόνης, τα DIY δίκτυα τηλεπικοινωνιών και ύδρευσης, είναι μερικά από τα θέματα που αφορούν στην σειρά των έργων που θα παρουσιαστούν στην γκαλερί.

Όταν ο Kazimir Malevich κουβαλάει μαζί του ένα τηλεσκόπιο τσέπης δεν κάνει τίποτε άλλο από το να υπενθυμίζει στον εαυτό του το συμβολισμό του εναγκαλισμού μεταξύ γης και ουρανού. Λίγο-πολύ βρίσκεται κοντά στον τρόπο με τον οποίο ο Martin Heidegger αναφέρεται στην “χορήγηση” του ουρανού προς τη γη, όπως την αντιλαμβάνεται σε μια στροφή του ρομαντικού ποιητή Friedrich Hölderlin, όταν γράφει ότι “ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος στη γη”. Η μαλεβιτσική θεώρηση ενός κόσμου στην “υπεροχή” (supremacy) του καθαρού αισθήματος, μπορεί άραγε να διασταυρωθεί με το διαδικτυακό κόσμο της ψυχαγωγίας, μέσα από τις αναπαραστάσεις του χαρτογραφικού βλέμματος; Αν στις πρωτοπορίες ήταν κυρίαρχος ο οπτιμισμός μιας γλώσσας της πτητικής απογείωσης, μιας αντίληψης της παρουσίας του ανθρώπου στους αιθέρες μέσα από την σχεδιαστική και αρχιτεκτονική γλώσσα της γεωμετρικής αφαίρεσης τότε στην επαυξημένη πραγματικότητα, με την προβολή πληροφοριών σε γεωγραφικά περιβάλλοντα, το σύστημα GPS και τις εφαρμογές μεγάλων αποστάσεων, η θέαση της μετέωρης αίσθησης συνυπάρχει με την πλήρη αίσθηση του υλικού κόσμου. Το έργο του Ζήση Μπλιάτκα αντανακλά αυτή την κατεύθυνση· μπορείς να ίπτασαι αλλά να έχεις ταυτόχρονα πλήρη επίγνωση της πολυπλοκότητας της γήινης επιφάνειας. Πώς θα μπορούσε να αποδοθεί η έλλειψη της βαρύτητας στο κόσμο που μοιραζόμαστε και όχι σε κάποιο διαστημικό ταξίδι ή σε κάποιο άλλο φανταστικό ή εν δυνάμει κατοικήσιμο πλανήτη; Παρατηρώ τα ζωγραφικά έργα του Μπλιάτκα και σκέφτομαι πως η βαρύτητα στην παράδοση της ζωγραφικής, ακόμη και σε εκείνη που δοξάζει τον επιούσιο βίο, αποτελεί ένα αναγκαίο κακό, όπου με κάθε τρόπο ο ζωγράφος προσπαθεί να αποφύγει. Στο έργο του Μπλιάτκα η βαρύτητα είναι σε μια οπτική θέασης, την παρατηρούμε σαν να υπάρχει κάπου αλλού, ξέχωρα από μας· παρατηρούμε το κόσμο της βαρύτητας ενώ την ίδια στιγμή βιώνουμε την έλλειψη της. Μήπως είναι το μοτίβο της πτήσης στο έργο του που μας προσφέρει αυτή την αέναη αίσθηση μετεώρισης; Και αν τελικά κοινοποιείται με τους όρους ενός video game το οποίο τονίζεται από την νοσταλγική εφαρμογή του Microsoft Paint, η σχέση μας με το παρατηρούμενο αντικείμενο δεν μοιάζει με την εμπειρία που αφηγείται ο Jacques Lacan όπου ένας βιοπαλαιστής ψαράς σε μια βόλτα με τη βάρκα δείχνοντας μια κονσέρβα που η αντανάκλαση του ήλιου τον τύφλωσε για λίγο, ειρωνεύτηκε τον νεαρό ψυχαναλυτή· «Τη βλέπεις την κονσέρβα; Τη βλέπεις; Ε λοιπόν αυτή́ δε σε βλέπει!». Τι θα λέγαμε αν στη ζωγραφική του Mπλιάτκα με το παράδειγμα της απαστράπτουσας κονσέρβας αντιλαμβανόμαστε την παράλυση του βλέμματος όπου ανεξάρτητα από τις τρέχουσες τάσεις που διεκδικούν την αυτόνομη οντολογία του αντικειμένου, αναγνωρίζουμε μια παρέμβαση του υπερφυσικού; Μήπως στην αντανάκλαση της επιφάνειας παρατηρούμε μια συνθήκη της βαρύτητας που επιθυμεί να δραπετεύσει; Η Εβραία φιλόσοφος Simone Weil η οποία είχε ασπαστεί τον καθολικισμό υποστήριζε ότι δυο δυνάμεις κυριαρχούν στο σύμπαν, το φως και η βαρύτητα. Αν οι δυο τελευταίες διασταυρωθούν τι αντίκτυπο έχουν στην πρόσληψη της πραγματικότητας και πώς αυτή γίνεται αισθητή στις ανθρώπινες σχέσεις; Ο Mπλιάτκας δεν θα μας άφηνε έκπληκτους αν συμφωνούσε στην ιδέα της αναρχικής θεολόγου όταν εκείνη αναρωτιόταν « γιατί τάχα , μόλις ένα ανθρώπινο ον δείχνει πως έχει μικρή η μεγάλη ανάγκη από κάποιο άλλο, εκείνο απομακρύνεται; Βαρύτητα.»[1]

Κωστής Βελώνης

[1] Weil, S. (1989) Η βαρύτητα και η χάρη (Α. Βρυώνη, μετ.) Αθήνα: Ευθύνη